SİGORTASIZ İŞÇİNİN HAKLARI

 

Sigortasız İşçi Nedir?

İşverenin, iş sözleşmesi yapmış olduğu her işçi için SGK'ya bildirimde bulunması zorunludur. İşçi bir iş yerinde 1 gün veya 4-5 saat gibi az bir süre çalışmış olsa bile işveren bunu SGK'ya bildirmek zorundadır. Ayrıca işverenin işçiyle ayrıca yazılı bir iş sözleşmesi yapmasına da gerek yoktur. Sözlü olarak yapılan iş sözleşmesi de aynı hükümleri doğurmaktadır.

Her işçinin fiilen çalışmaya başlaması ile işverenin yükümlülüklerinden biri olan sigorta piriminin yatırılması  zorunludur. SGK'na sigorta girişi yapılamayan ve işveren tarafından pirimi yatırılmayan kişiler kaçak sigortalı işçidir. Bu tabir her ne kadar sigortasız işçi olarak tanımlansa da doğru olan kaçak sigortalı işçidir. Sigortasız işçi ile kaçak sigortalı işçi aynı anlama gelmektedir. Uygulama da her ne kadar daha çok sigortasız işçi kavramı kullanılsa da doğru olan kaçak sigortalı işçi kavramıdır.  Çünkü her işçinin sigortası olması zorunludur. Her işçi sigortalıdır. Sigorta primlerinin yatırılmaması işverenin kusurudur.

Kaçak Sigortalı İşçinin İş Kazası Geçirmesi Halinde Ne Olur?

Sigortalı bir işçi iş kazası geçirdiğinde, işverenin kusurlu olup olmadığına , kaza olmaması için zamanında gerekli tedbirlerin alınıp alınmadığına bakılır. İşverenin kusuru varsa kusuru oranında sorumlu tutulur. İşverenin kusuru yoksa hiç bir sorumluluğu doğmaz.

Ancak sigortasız bir işçi kaza geçirdiğinde işveren yüzde yüz kusurlu kabul ediliyor. Yüzde yüz kusurlu sayılan işveren ağır yaptırımlarla karşı karşıya kalıyor. Bu nedenle her işçinin sigorta girişini yaptırılarak sigorta primlerinin ödenmesi işverenin en önemli yükümlülükleri arasındadır.

• SGK, iş kazası dolayısıyla işçiye yaptığı tüm sağlık harcamaları ile raporlu olduğu dönemde verdiği geçici iş göremezlik ödeneğini işverenden alır.
• İşverene sigortasız işçi çalıştırdığı için idari para cezası uygulanır.
• İşveren 1 yıl boyunca prim indiriminden mahrum kalır.
• İşçi sakat kalırsa veya meslek kazanma gücünü kaybederse sürekli iş göremezlik ödeneği bağlanır.
• İşçinin hayatını kaybetmesi durumunda eşi ve çocuklarına ölüm geliri bağlanır.
• İş kazası sonucu meydana gelen maddi ve manevi tazminat miktarına hükmedilecektir.

Sigortasız İşçinin İş Kazası Geçirmesinde Yapması Gerekenler Nelerdir?

Kaçak sigortalı işçinin iş kazası geçirmesi halinde, işçi elindeki delillerle birlikte bağlı bulunduğu Çalışma Bölge Müdürlüğüne giderek iş kazası hakkında idari inceleme talebinde bulunması gerekmektedir. Daha sonra iş kazasının olduğu yer İş Mahkemesinde işveren ve SGK'yı davalı gösterip ''iş kazası tespit davası'' açmalıdır.

 

Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Sigortasız diğer adıyla kaçak sigortalı işçinin iş kazası tespit davası açması için öngörülen zamanaşımı süresi 10 yıldır.

Yargıtay Kararları

10. Hukuk Dairesi 2021/7023 E. , 2021/14773 K.

Sözü edilen madde ile; işverenin kaçak işçi çalıştırmasının önlemesi amaçlanmış olup, maddenin düzenleniş şeklinden de açıkça anlaşılacağı üzere, 23’üncü maddeye göre işverenin sorumluluğu kusursuz sorumluluk ilkesine dayanır. Zar arlandırıcı sigorta olayında işverenin hiç kusuru olmasa bile,
şayet sigortalının işe girişi süresinde Kuruma bildirilmemiş ise, Kurumca yapılan sosyal sigorta yardımlarının tamamından sorumlu tutulması gerekir.

 

10. Hukuk Dairesi 2020/11248 E. , 2021/3512 K.

İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. İşverenler, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup
uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar...''

Stajyer İrem ÇELİK